"Vertrouwen op genomics voor een sterkere veestapel"

Sjoerd van der Helm ziet de resultaten van merkerfokwaarden een-op-een terug in de veestapel.

Sjoerd van der Helm (34) runt samen met zijn zwager en schoonouders het melkveebedrijf H.K. Holsteins in Zuidschermer (NH). De afgelopen jaren volgden heel wat ontwikkelingen elkaar op. In 2016 voegden Sjoerd en zijn ouders hun bedrijf samen met dat van zijn schoonouders. De veestapel groeide van 240 naar de huidige 360 melk- en kalfkoeien. In 2019 verlengden ze de stal en vervingen ze de 2x10 zij-aan-zij melkstal door 6 Lely-melkrobots. In zeven jaar steeg de melkproductie van 9500 naar 11.000 kg/koe/jaar.

"Niks mooiers dan een koe met een mooi uier"
Van der Helm is binnen het familiebedrijf een echte fokkerijliefhebber: "Er is niks mooiers dan achter een koe aanlopen met een mooi uier". Hij doet dan ook regelmatig mee met lokale veekeuringen waar ze geregeld in de prijzen vallen. "Binnen het bedrijf hou ik me vooral bezig met de koeien, ik insemineer zelf en doe de vee-administratie", vertelt Van der Helm. Hoewel hij zijn passie voor fokkerij graag in de praktijk uitoefent, is hij ook realistisch: "Met 360 melkkoeien en 200 stuks jongvee is er simpelweg geen tijd om van ieder individueel dier de schets erbij te pakken en daar een goede stier bij uit te zoeken."

Met merkerfokwaarden het ondereind uitselecteren
"In 2017 begonnen wij met het stieradvies van WWS en zo hoorden we van de merkertesten van CLARIFIDE^® Plus. Genomics spraken me direct aan, omdat de spreiding binnen de veestapel te groot was, er waren te veel tegenvallers, maar ook veel goede vaarzen. Ik wilde meer informatie over onze eigen veestapel om zo doelgerichter te kunnen insemineren. Na de eerste merkertesten bij de vaarskalveren selecteerden we meteen de tien minste kalveren uit de koppel voor de verkoop. Die waren anders blijven lopen."

Vaste werkwijze geeft rust
Sinds Van der Helm met genomics werkt, houdt hij een vast inseminatieschema op basis van de genomische fokwaarden aan. "De selectie van de pinken maak ik op basis van de DWP$^® (Dairy Wellness Profit^®-index). De 70% beste pinken insemineren we met gesekst sperma en de 30% minste met Black Angus. Bij de melkkoeien is de verhouding 30% gesekst en 70% Belgisch Blauw."

"Een vaste werkwijze geeft rust", vervolgt Van der Helm. Hij vertrouwt bij de fokkerijbeslissingen volledig op de genomische data: "Eigenlijk vind ik alle kenmerken interessant, maar als je die allemaal individueel wilt meenemen, zie je door de bomen het bos niet meer. Een goede beslissing nemen is dan eigenlijk onmogelijk. Daarom kijk ik voornamelijk naar de DWP$. Je hoeft maar op één getal te selecteren om meerdere kenmerken te verbeteren die voor ons bedrijf belangrijk zijn, zoals productie, vruchtbaarheid en kalfgezondheid."

Meer focus op vruchtbaarheid
"Sinds we met genomics werken, hebben we meer inzicht in de vruchtbaarheid. Voorheen keken we hier niet genoeg naar, dat bleek uit de uitslagen van de eerste merkertesten. Om de vruchtbaarheid van onze veestapel te verbeteren, gebruik ik stieren die daar hoog op scoren. Het aantal inseminaties bij die nakomelingen is duidelijk lager."

"Beslissen op basis van data"
"Door beslissingen met data te onderbouwen, wordt het geen gevoelskwestie. Je hebt immers met meerdere mensen op het bedrijf van doen die op basis van gevoel wellicht een andere keuze zouden maken. Met cijfers zijn beslissingen veel meer in één lijn en de resultaten ook."

"Zonder problemen vijf lactaties meegaan"
Nu de melkproductie de afgelopen jaren al van 9.500 naar 11.000 kg/koe/jaar is gestegen, is natuurlijk de vraag waar de melkveehouder naartoe wil. "Zoals het nu gaat wil ik, met gezond verstand, naar een melkproductie van 14.000 kg met behoud van exterieur. Dat klinkt stevig, maar ik heb nog heel wat jaren te gaan, dus dan mag het doel best verder weg staan, anders ben ik er volgend jaar al."

Van der Helm blijft daarbij een koeienboer en is niet op zoek naar het uiterste: "Het gaat mij er niet om dat iedere koe 100.000 liter haalt. Er moet balans zijn. Om de productie makkelijk aan te kunnen, is het belangrijk dat koeien gezond blijven en over een goede vruchtbaarheid beschikken. Daarnaast moeten ze goed gebouwd en mobiel zijn. Met genomics maak ik de bandbreedte binnen onze veestapel kleiner en krijgen we steeds meer koeien die zonder problemen vier tot vijf lactaties meegaan."