"Met genomics de productie verhogen zonder in te leveren op gehaltes"

Met de merkerfokwaarden uit CLARIFIDE^® Plus selecteert Jersey-melkveehouder Niek Bebseler zijn beste pinken. "Genetische vooruitgang komt van twee kanten. Mijn fokdoel is een hogere productie, zonder dat de melk dunner wordt, en tegelijk de gezondheid verbeteren, zodat mijn koeien langer meegaan. Dat zit allemaal in de DWP$."

Niek Bebseler (38) melkt 200 Jersey's in het Overijsselse Ambt-Delden. Toen hij op 20-jarige leeftijd in de maatschap ging met zijn ouders Jan en Trudie wilden ze hun Holstein-veestapel graag uitbreiden. Er kwamen plannen voor een nieuwe stal en ze hielden zo veel mogelijk jongvee aan.

Dat bleek een goede zet toen de fosfaatrechten hun intrede deden. Ze konden 170 Holsteins melken. Dertig koeien minder dan ze graag wilden. Niek ging aan het rekenen en het Jersey-ras kwam in beeld. Hij had er al vaker over gelezen en het ras sprak hem al langere tijd aan. Dat Jerseys voor 0,7 vee-eenheden meetellen in de boekhouding in plaats van 1,0, zoals een Holstein koe, was een bijkomend voordeel wat uiteindelijk de doorslag gaf om Jerseys te gaan melken.

Omschakelen naar Jerseys
In 2016 schakelden ze om van een roodbonte Holstein-veestapel naar Jersey. Het jongvee werd verkocht en Deense Jersey pinken werden aangekocht. De stal werd aangepast en de boxen verkleind. Dat bood ruimte voor twee extra boxenrijen. Aan de zijkant werd de stal verbreed met nog een extra rij boxen en voergang. Zo bood de bestaande stal zonder een enorme verbouwing ruimte aan 200 melkkoeien. In 2020 werd de melkstal vervangen en er kwamen drie DeLaval melkrobots. Dat bevalt tot op heden heel goed.

Makkelijke koeien met hoge gehaltes
Over de vraag waarom Jerseys, kan Niek kort zijn: "Het ras sprak me gewoon aan. Je vindt het wat of niet. Ze staan bekend als makkelijke koeien en als je gaat rekenen produceren ze met minder voer veel meer kilo's vet en eiwit per hectare, dus meer melkgeld, dan een Holstein-veestapel. De gehaltes zijn een stuk hoger, momenteel 6,72% vet en 4,75% eiwit en dat betaalt zich met de huidige melkprijs heel goed uit."

Fokprogramma op basis van data
"Qua fokkerij moest ik aan het begin wel veel zelf uitvogelen. Bij verschillende KI-organisaties vond ik het stierenaanbod van Jersey beperkt en in het fokkerij-advies kreeg ik het gevoel dat Jersey's niet overal evenveel prioriteit hadden. Terwijl ik mijn veestapel ook wil verbeteren, net als andere melkveehouders. Niels Spekreijse van WWS kwam hier een paar keer over de vloer. Het stierenpakket en het WWS-paringsprogramma spraken mij aan. Het programma is goed onderbouwd op basis van data, daar kan ik tenminste wat mee.

Met CLARIFIDE Plus een vaarskalf fokken uit de beste koeien
"De calculator van WWS rekent precies uit hoeveel vaarzen je op jaarbasis nodig hebt voor vervanging. Jersey-stierkalveren leveren weinig op, maar kruisingen zijn prima te verkopen. Daarom is de combinatie van deels gesekst sperma en deels vleesstieren, zoals BWB of Angus extra interessant. Maar welke insemineer je met gesekst sperma en welke met een vleesstier? Toen kwam CLARIFIDE Plus in beeld. Ik selecteer daarmee de beste pinken en koeien om een vaarskalf uit te fokken. Daarnaast gebruik ik de genomics om passende stieren uit te zoeken. Helaas hadden we wat tegenvallende drachtpercentages door mineralentekort en omdat het jongvee op een aparte locatie staat waar minder zicht op is. Er loopt tijdelijk een pinkenstier tussen, maar ik hoop snel weer gesekst sperma in te kunnen zetten."

Haarmonster nemen voor de merkertest
Niek werkt sinds begin 2021 met CLARIFIDE Plus, nu bijna twee jaar. "Ik neem van alle vaarskalveren die hier op het bedrijf blijven een haarmonster voor de merkertest. Meestal wacht ik tot ik er een stuk of tien bij elkaar heb. Het duurt dan een paar weken voordat je de uitslag krijgt. Daar ben ik altijd wel benieuwd naar. Als het zover is, bel ik even met fokkerij-adviseur Niels om de uitslagen en eventuele bijzonderheden te bespreken."

Meer liters melken en de gehaltes op peil houden
In de selectie van de pinken, kijk ik naar de DWP$ (Dairy Wellness Profit-index). Ik wil graag meer liters onder de koeien, zonder in te leveren op gehaltes. Ook vind ik een goede gezondheid belangrijk, omdat gezonde koeien ouder worden. De DWP$ bevat dat allemaal.

500 DWP$
"Ik kijk ook naar individuele kenmerken, vooral bij de hoge en lage uitschieters in de DWP$, vind ik het interessant om te zien waar dat vandaan komt. Laatst hadden we een pink met 500 DWP$, die kwam in aanmerking voor embryospoeling. Het is leuk als je zo’n goeie in je stal hebt lopen."

Precies uitrekenen hoeveel vaarzen er nodig zijn
"Met de calculator van WWS weet ik hoeveel vaarskalveren er op jaarbasis geboren moeten worden. Ik kijk dan welke pinken de hoogste DWP$ hebben. Van de oudere koeien heb ik niet allemaal merkerfokwaarden, omdat we twee jaar geleden begonnen zijn. Die hebben we gescoord op exterieur en productiecijfers. Na verloop van tijd komen er steeds meer vaarzen aan de melk met genomics. De eerste hebben inmiddels afgekalfd en melken we nu. Het is nog net te vroeg om te kunnen vertellen hoe ze het doen."

Hoger rendement door productie en gezondheid
"Het duurt een paar jaar voordat je echt resultaten ziet, maar ik heb vertrouwen in de data. Die knop moet je gewoon omzetten. Ik heb goed nagedacht voor ik ermee begon en nu ga ik er mee door. Het voordeel van CLARIFIDE Plus vind ik dat ik bij zowel mijn eigen koeien als de stieren selecteer op dezelfde fokwaarden. Je gaat genetisch sneller vooruit dan wanneer het vooral van de stierenkant moet komen. Mijn fokdoel is meer liters melk met behoud van de hoge gehaltes en een goede gezondheid. Ik reken erop dat die doelen samen uiteindelijk een hoger rendement gaan opleveren.”

---

Wilt u meer weten over CLARIFIDE Plus voor Jersey of Holstein?
Neem contact op.