Dierenarts 3.0

Diergezondheid blijft boeien. Dat begon toen ik als twaalfjarig jongetje voor het eerst mee de boer op mocht met dokter Jan Wulffraat, veearts in het Land van Heusden en Altena. Destijds draaide het, bij de dierenarts 1.0, vooral om het beter maken van zieke dieren. En het duurt tot de dag van vandaag waarbij we inmiddels jongvee kunnen selecteren op basis van genomische gezondheidsdata. Dat biedt voor de dierenarts 3.0 nieuwe kansen voor het verbeteren van diergezondheid én rendement voor de melkveehouder.

De eerste keer
"Beetje opschieten Daan, boterham opeten, want wij moeten snel naar een koe die platligt." Al vanaf de eerste keer dat ik met 'Ome Jan' mee de boer op mocht, met iets te grote laarzen aan, was ik verkocht. "Ik word veearts", wist ik zeker. In de auto vroeg ik: "Ome Jan, wat is er met die koe aan de hand dan?" "Die koe heeft net gekalfd, ligt aan de grond en zij heeft koude oren zei de boer... dus die heeft melkziekte." Op stal aangekomen kijkt Ome Jan naar de koe, onderzoekt eerst grondig de uier van de koe en komt al snel met zijn conclusie: "Zij heeft geen uierontsteking, zij heeft wel heel koude oren, ik zal haar een infuus geven en dan staat zij waarschijnlijk zo weer overeind." Ome Jan stak een naald in de halsader, nadat hij eerst een stuwkettinkje om de hals van de koe had gelegd. Daarna sloot hij de fles op de slang aan en liet het melkziekte-infuus er langzaam in druppelen. Intussen kreeg ik de eerste les in agrarische economie volgens de wetten van Ome Jan: "Daan, altijd met de naald wegblijven van de melkader, tenzij het niet anders kan. Want die koe heeft de melkader hard nodig en de boer misschien nog wel harder want met de melk die zijn koeien geven, onderhoudt hij zijn gezin." Dat was veel informatie om te verwerken voor een twaalfjarig jochie uit de stad. Maar veel tijd om daarover na te denken was er niet want de koe maakte al aanstalten om op te staan. En dat lukte, met een beetje hulp van ons en de boer.

Van 'behandelen' naar 'voorkomen'
Na de middelbare school ging ik diergeneeskunde studeren en als dierenarts in de praktijk aan de slag, eerst in Duitsland en later in Gelderland. Van 'zieke dieren behandelen' verschuift de nadruk in het dierenartsenvak geleidelijk naar 'voorkomen is beter dan genezen' en komt het preventief vaccineren op. Ook het samen met de melkveehouder kijken naar beschikbare data doet zijn intrede en daarmee het beslissen op basis van het economisch perspectief voor het te behandelen dier. Deze nieuwe inzichten maken het vak van dierenarts 2.0 voor mij alleen maar mooier, want het betekent vooruitgang voor zowel het dierwelzijn als het economisch rendement voor de veehouder. Want dat had Ome Jan me al vanaf de eerste dag geleerd: "De boer moet er wel van kunnen leven."

Diergezondheid en genetica
Sinds mijn studietijd, waarin mij de basisprincipes van de genetica werden uitgelegd en die zich in die tijd vooral richtte op bekende erfelijke aandoeningen, heb ik me als dierenarts eigenlijk nooit echt met fokkerij beziggehouden. Tot ik twee jaar geleden kennis maakte met genomische fokwaarden en overtuigd raakte van de kansen die selectie op basis van CLARIFIDE Plus biedt om diergezondheid in de basis van de veestapel te verankeren. Werken aan management en het optimaliseren van huisvesting is heel belangrijk en zal dat ook blijven, maar het is een enorme 'eye-opener' wat je met inzicht in genomische fokwaarden op gebied van gezondheid van koe en kalf kan bereiken. Dat de individuele genomische informatie al zo jong beschikbaar kan zijn en de betrouwbaarheid zoveel hoger is dan van de gegevens van ouders en afstamming maakt echt een groot verschil. Inzicht krijgen in meer dan negentig genomische voorspellingen van een melkveestapel en dan samen met de melkveehouder, de bedrijfsdierenarts 3.0 en de fokkerijspecialist een plan te maken welke dieren in de toekomst het meeste rendement op gaan leveren, dat geeft steeds weer een kick.

Gezonde en rendabele koe
Terug naar dat 12-jarig jochie naast die koe in het Land van Heusden en Altena, nu bijna 50 jaar geleden. Werken met koeien en veehouders is nog net zo mooi, maar het is prachtig om te zien wat we samen kunnen bereiken met genomische fokwaarden, een selectie-index als DWP$ en een solide strategie op maat gemaakt naar de wensen en fokdoelen van de veehouder. Op weg naar een nog gezondere koe die economisch ook nog eens heel goed mee kan.
Net zo enthousiast als ik geworden van dit verhaal of gewoon nieuwsgierig, mail me dan of bel me eens op!

Daan Dercksen
daan.dercksen@zoetis.com
+31 6 53 468 618